Co roku na Świętego Mikołaja czekają miliony dzieci na całym świecie. Większość z nich nawet nie słyszała o Świętym Mikołaju, który na Nowy Rok przybył do ich rodziców, dziadków.

Kim jest Święty Mikołaj?
Powszechnie uważa się, że Święty Mikołaj to rosyjski wizerunek narzucony przez komunistów, zwłaszcza Stalina. Czy to prawda? I tak i nie. Faktem jest, że wizerunek Świętego Mikołaja stał się masowo popularny właśnie za sprawą reżimu komunistycznego w czasach stalinowskich, choć istniał on od czasów starożytnych, przechodząc wiele przemian.

W mitologii słowiańskiej
W mitologii słowiańskiej występuje podobny duch zwany Zimnikiem, który uosabia zimowy chłód. Przedstawiany jest jako starzec z białymi włosami i długą białą brodą, z odkrytą głową i ubrany w ciepłe białe ubrania. Tam, gdzie przechodzi, nadchodzi okrutny i przenikliwy chłód.

Moroz Iwanowicz
Pierwsza wzmianka o Świętym Mikołaju pojawiła się w 1840 r., kiedy rosyjski pisarz i muzykolog Władimir Odojewski, członek-założyciel Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, opublikował zbiór baśni, wśród których była bajka „Moroz Iwanowicz”.

Prototyp Świętego Mikołaja siedzi na lodowej ławce i zjada śnieżki. Kiedy potrząsa głową, z jego włosów sypie się szron, a kiedy wzdycha, z ust wydobywa się gęsta para. Jego dom jest cały z lodu – lodowe drzwi, okna, podłoga. Rok później wielki rosyjski poeta Nikołaj Niekrasow napisał wiersz „Moroz, Krasny nos” (Mróz, czerwony nos).

Zachodnia tradycja choinki i Świętego Mikołaja zaczęła powoli rozprzestrzeniać się do Rosji w XIX wieku z kosmopolitycznego Petersburga, ale tylko wśród szlachty.
W 1917 roku, po rewolucji bolszewickiej, zakazano obecności Świętego Mikołaja, ponieważ uważano go za swego rodzaju boga dziecięcego i zbyt „burżuazyjnego” i kojarzono go ze świętym Mikołajem. W nowym rządzie nie ma miejsca na religię.

„Urzędowanie” Świętego Mikołaja
W latach trzydziestych komunista Postiszew postanowił przerobić legendę o Świętym Mikołaju, który napisał w gazecie „Prawda”:

„Przed rewolucją burżuazja i jej pracownicy zawsze dekorowali choinkę na Nowy Rok. Dzieci robotników tylko z zazdrością patrzą przez okno na kolorowe światełka choinki i bawiące się wokół niej dzieci bogatych. Dlaczego nasze szkoły, przedszkola, kluby dziecięce, pionierskie pałace pozbawiają dzieci ludu pracującego kraju radzieckiego tej wspaniałej przyjemności?

Zorganizujmy dla dzieci wesołe wakacje sylwestrowe, zorganizujmy ładną radziecką choinkę we wszystkich miastach i kołchozach”.

Stalinowi bardzo spodobała się ta inicjatywa i nakazał ją wdrożyć wśród mas. Tak więc radziecka choinka pojawia się nie tylko w każdym kołchozie, ale także w każdym sklepie.

Bułgarski Święty Mikołaj

Święty Mikołaj był znany Bułgarom, zanim stał się popularny w ówczesnym Związku Radzieckim. Już w 1910 roku Elin Pelin napisała wiersz o Świętym Mikołaju

„Czy wiesz kim jestem-
Twój Święty Mikołaj?…
Ciężki lód jest moją brodą,
moje włosy są śnieżnobiałe.
Oddycham lodowatym wiatrem,
straszne śnieżki…”

„Oto nadchodzi Święty Mikołaj” – pisał Geo Milev w 1925 roku. W gazetach i czasopismach można znaleźć wiele zdjęć choinek, m.in. i w przedszkolach, ale prezenty rozdawane są przez kobiety. Mikołaj cieszy się coraz większą popularnością. W czasopiśmie „Illustrovana Svetka” znajduje się zdjęcie dzieci lepiących bałwana, a pod nim napisane jest, że „dzieci lepią Świętego Mikołaja ze śniegu”.

Istniał nawet znak towarowy odzieży zimowej, o czym świadczy ogłoszenie opublikowane w sierpniu 1932 roku w czasopiśmie Industry and Commerce, na którym przedstawiono baśniowego starca z workiem pełnym towarów. Z biegiem czasu zawartość worka zmienia się i wypełnia się prezentami.

Dowodem popularności Świętego Mikołaja i dystrybucji prezentów jest wiersz „Nowy Rok” Vesy Paspaleevej, napisany w latach czterdziestych XX wieku, który wszyscy pamiętamy z dzieciństwa:

„W czerwonych butach
powala Świętego Mikołaja…
— Śmieszne dzieci,
Zatrzymałem przed tobą sanie!…

Będą prezenty
dla wszystkich od serca!
Na nowy rok
potrząśnijmy naszym koniem!”