• Rozpoznanie pierwszych objawów raka piersi jest bardzo ważne, aby zapobiec postępowi choroby.
• Świadomość kosztów własnego zdrowia i dobra kultura zdrowotna są pewną gwarancją dobrego stanu zdrowia – mówi ekspert kliniki onkologii medycznej Szpitala MBAL „Nadieżda”.

– Rak piersi uznawany jest za najczęściej diagnozowaną chorobę onkologiczną na świecie. Jakie są statystyki w Bułgarii?

– W 2021 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła raka piersi jako najczęstszą chorobę onkologiczną wśród populacji planety. Statystyki pokazują, że w 2020 roku na całym świecie zdiagnozowano 2,3 miliona kobiet. Co roku w Bułgarii diagnozuje się około 4000 nowych przypadków. Przeżycie pięcioletnie pacjentów w naszym kraju jest o 10% niższe niż średnia europejska.

U 67,3% pacjentów diagnozuje się w początkowej fazie (pierwszej i drugiej) choroby. W 27,5% znajduje się w trzecim i czwartym etapie. W ostatnich latach wzrosła częstość diagnoz w zaawansowanym stadium. Częstość występowania raka piersi wzrasta wraz z wiekiem i osiąga szczyt w wieku 60–65 lat. Istnieje jednak tendencja do jego zwiększania się również u wielu młodych kobiet.

Szczególnie duża jest różnica w przeżywalności pacjentów zdiagnozowanych w stadium przerzutowym, gdzie do niedawna była ona prawie dwukrotnie mniejsza niż w tym samym okresie odnotowywana w innych krajach.

– Jakie są pierwsze objawy, gdy kobieta powinna zgłosić się do lekarza?

– Pierwsze objawy, które zauważają kobiety, są związane z przypadkowo wyczutym guzkiem w piersi lub w okolicy pachy. Formacje są najczęściej bezbolesne, o umiarkowanej gęstości, a także różnej wielkości.

Kobiety mogą zauważyć także inny objaw – zmianę koloru i powierzchni skóry piersi, asymetrię w obu gruczołach sutkowych. W miarę powiększania się guzka sutek może zapadać się do wewnątrz. Zaczerwienienie i pomarańczowa skóra to objawy występujące również w przypadku raka piersi. Ból nie jest objawem charakterystycznym, jeśli jednak utrzymuje się, należy zwrócić uwagę.

Rozpoznanie pierwszych objawów raka gruczołu sutkowego jest bardzo ważne, aby zapobiec postępowi choroby.

Badania profilaktyczne u kobiet są najbardziej wiarygodną metodą wykrywania wczesnego raka piersi.

– Jakie są czynniki ryzyka leżące u podstaw rozwoju nowotworu?

– Czynniki ryzyka rozwoju raka piersi dzieli się na dwie grupy. Jeden obejmuje takie czynniki, na które nie można wpływać. Druga grupa obejmuje czynniki, na które dana osoba może wpłynąć, aby zmniejszyć ryzyko. Do pierwszej grupy zalicza się wiek, płeć, rasę, profil genetyczny, wywiad rodzinny, występowanie łagodnych zmian rozrostowych w gruczołach sutkowych. Do drugiej grupy zaliczają się czynniki zewnętrzne, warunkowe. Należą do nich dieta, otyłość, palenie tytoniu, spożycie alkoholu, późna pierwsza ciąża, długotrwałe stosowanie leków, takich jak hormonalna terapia zastępcza. Na te czynniki może wpływać zmiana ludzkiego zachowania.

Dziedziczne raki piersi stanowią od 5% do 10% nowych przypadków.

– Uważasz, że obciążenie rodzinne jest czynnikiem ryzyka – jaka jest rola genetyki w ryzyku raka piersi?

– Rak piersi może w większości przypadków być chorobą sporadyczną, wynikającą z połączenia czynników genetycznych i niegenetycznych. W około 15–25% przypadków obserwuje się występowanie wywiadu rodzinnego (rodzinny rak piersi), a co najmniej w 5–10% z nich można zidentyfikować wariant genetyczny odpowiedzialny za chorobę. Najczęściej dotknięte geny to BRCA1 I BRCA2, a mutacje w nich odpowiadają za około 20–40% rodzinnych przypadków raka piersi. W ostatnich latach stwierdzono dziedziczną predyspozycję do raka piersi i jajnika, wynikającą z mutacji w innych genach, m.in. CHEK2, PALB2, RAD51C, CDH1, TR53, STK11, PTEN i inne. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby u osób z takimi wariantami zależy od genu, rodzaju mutacji, ale także od trybu życia. Możliwość przekazania predyspozycji potomstwu dla większości wariantów i genów wynosi 50% (dziedziczenie autosomalne dominujące). Obecność takich wariantów genetycznych można ustalić poprzez molekularne badania genetyczne.

Ważne jest, aby badać kobiety z dziedzicznym zespołem nowotworowym w wywiadzie, aby móc zaproponować strategie zmniejszające ryzyko.

– Miesiąc październik poświęcony jest walce z rakiem piersi, skupiając się na zwiększaniu świadomości na temat tej choroby – dlaczego badania profilaktyczne i samobadanie są tak ważne?

– Znajomość raka gruczołu sutkowego, jego objawów, sposobu diagnozowania i leczenia ma ogromne znaczenie dla prawidłowego i terminowego leczenia. Każdy nowotwór wykryty we wczesnym stadium ma szansę na całkowite wyleczenie. Jednak jego odkrycie nie jest procesem prostym. Obejmuje przede wszystkim profilaktykę. Kobiety muszą być przekonane, że badania profilaktyczne są pewną gwarancją ich zdrowia. Kultura zdrowotna danej osoby jest sprawą najwyższej wagi.

Oprócz zapobiegania należy samokontrola osoby, w tym poprzez częstą kontrolę gruczołów sutkowych. Zmiana ich cech i rodzaju skóry oraz uczucie pewnego dyskomfortu mogą być pierwszymi sygnałami rozwoju choroby nowotworowej. Pewną gwarancją dobrego stanu zdrowia jest świadomość kosztów własnego zdrowia i dobra kultura zdrowotna.

– Jaki jest Twój apel do pań, który przypada nie tylko w miesiącu październiku, ale jest ważny przez cały rok?

– Drogie Panie, wymagajcie o swoim zdrowiu w każdym momencie swojego życia. Postępuj zgodnie z zaleceniami lekarzy, ufaj im, myśl o sobie i cenij swoje zdrowie.

Niezależnie opracowany materiał odzwierciedlający osobisty punkt widzenia i doświadczenie autora.

Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji z lekarzem. W razie potrzeby należy skonsultować się z lekarzem.

Opublikowano przy wsparciu AstraZeneca.