Bezsenność jest powszechnym i wcale nie nieszkodliwym problemem. Badania wykazały, że to zaburzenie snu dotyka 30–35% ludzi na całym świecie. Rosyjska psychiatra, psychoterapeutka i somnolog Gala Koronovskaya opowiedziała portalowi sb.by o tym, jak bezsenność wpływa na organizm i jakie problemy może oznaczać.

Zdrowy sen powinien trwać 7–8 godzin dziennie. Ważne, aby występowało ono w nocy, a w ciągu dnia zastępowało je czuwanie.

Objawy bezsenności

Następujące objawy mogą wskazywać, że dana osoba cierpi na bezsenność:

1) niezadowolenie z jakości i czasu snu przez ponad trzy miesiące i z częstotliwością co najmniej trzech nocy w tygodniu;

2) Objawy zaburzeń snu nocnego:

• trudności z zasypianiem (z powodu myśli, bólu itp.);

• częste lub długotrwałe przebudzenia (tj. może być wiele przebudzeń lub może być jedno, ale długie);

• wczesne przebudzenia (zwykle przed włączeniem budzika i potem zaśnięciem);

3) Objawy bezsenności w ciągu dnia:

• ciągłe zmęczenie i niski poziom energii;

• zmniejszona uwaga, koncentracja lub pamięć;

• zaburzenia nastroju (obniżenie lub zwiększenie);

• trudności w nauce i wykonywaniu obowiązków zawodowych.

Przewlekła bezsenność jest najniebezpieczniejszym rodzajem choroby, ponieważ ma negatywny wpływ na organizm człowieka. Drażliwość, nerwowość, złe samopoczucie, słaby układ odpornościowy i zaburzenia pamięci to tylko niewielka lista możliwych skutków bezsenności.

Przyczyny bezsenności

Naukowcy zidentyfikowali wiele czynników powodujących bezsenność, w tym: zaawansowany wiek, płeć żeńską, niski status społeczno-ekonomiczny, bezrobocie, niski poziom wykształcenia, stres psychiczny i zły stan zdrowia. Ale najpierw najważniejsze.

Zwyczajowo wyróżnia się następujące grupy czynników bezsenności.

♦ Czynniki predysponujące

• predyspozycje genetyczne (co ciekawe, geny ryzyka bezsenności są częścią obwodów biorących udział w regulacji emocji);

• neurobiologiczne (homeostaza, rytm dobowy);

• zmiany w mózgu.

♦ Czynniki prowokujące

Są to pewne istotne wydarzenia życiowe, które przyczyniają się do wystąpienia ostrych epizodów bezsenności. Silny stres może wiązać się np. z zagrożeniem bezpieczeństwa rodziny, zdrowia, nauki czy pracy. Osoba nie może znaleźć rozwiązania problemu przez długi czas. Z reguły w tym okresie odczuwa niepokój, strach, dezorientację, bezradność, szok i inne negatywne uczucia.

• Przeciążenie emocjonalne i psychiczne, trudności w pracy, finansach;

• przeciążenie fizyczne (sportowcy częściej cierpią);

• choroby:

• zmiany hormonalne przed miesiączką lub menopauzą;

• zaburzenia przewodu żołądkowo-jelitowego (zaparcia, biegunka, zgaga i inne);

• zaburzenia neurologiczne ośrodkowego układu nerwowego i mózgu;

• zaburzenia psychiczne (wzmożony stan lękowy, depresja, schizofrenia, stres pourazowy, zespół nadpobudliwości psychoruchowej i inne).

♦ Czynniki wspierające

Na tle tych czynników bezsenność nie ustępuje, a wręcz przeciwnie, nasila się. Mogłoby być:

• nadmierne pobudzenie fizjologiczne, poznawcze i emocjonalne;

• zła higiena snu (spanie za mało lub za dużo, nieregularne wzorce snu i czuwania, picie kofeiny i innych używek przed snem, robienie długich drzemek w ciągu dnia, spanie w hałasie, praca na nocne zmiany, zmęczenie spowodowane zmianą strefy czasowej, picie alkoholu w celu zwalczania bezsenności itp.) .);

• „czynniki poznawcze” – przekonania (na przykład osoba jest przekonana, że ​​​​nigdy nie będzie w stanie zasnąć i wyspać się).

Bezsenność jako oznaka zaburzeń psychicznych

– Jak już wspomniałem, bezsenność może wskazywać na obecność zaburzenia psychicznego.

Depresja

Jednym z objawów tej choroby psychicznej są zaburzenia snu. Niekorzystne okoliczności i stres są powiązane zarówno z bezsennością, jak i depresją. Inne typowe mechanizmy:

• brak równowagi neuroprzekaźników (np. zwiększona neurotransmisja cholinergiczna lub zmniejszona neurotransmisja aminergiczna);

• aktywacja części mózgu zaangażowanych w regulację emocji (na przykład układu limbicznego).

Ale czy możemy powiedzieć, że zaburzenia snu w depresji to coś więcej niż tylko objaw? Naukowcy nie osiągnęli jeszcze konsensusu. Kontynuują dyskusję i prowadzą badania.

Zaburzenia lękowe, w tym PTSD

Istnieje związek pomiędzy stanami lękowymi i zaburzeniami snu. Osoby ogarnięte lękiem odczuwają lub przewidują zagrożenie, co prowadzi do reakcji obronnych: po pierwsze, czujności i przygotowania do ataku lub ucieczki, a po drugie, do stanu nadmiernego pobudzenia. Wiadomo, że niepokój nie sprzyja dobremu spaniu. Naukowcy odkryli, że osoby cierpiące na lękową bezsenność wykazują większe pobudzenie korowe podczas snu niż osoby, które śpią dobrze.

W badaniu z udziałem 533 pacjentów z zaburzeniami lękowymi 393 zgłosiło zaburzenia snu. U większości z nich zdiagnozowano uogólnione zaburzenia lękowe i zespół stresu pourazowego. U pacjentów z zespołem stresu pourazowego zidentyfikowano dwa rodzaje zaburzeń snu: koszmary senne związane z traumatycznym wydarzeniem i bezsenność.

W badaniu przeprowadzonym wśród ogólnej populacji miejskiej około 70% z 34 osób z zespołem stresu pourazowego miało zaburzenia snu, 14 (40%) cierpiało na bezsenność, a 6 (20%) miało koszmary senne.

W badaniu weteranów wojny wietnamskiej cierpiących na zespół stresu pourazowego (PTSD) 102 (44%) z 233 uczestników miało trudności ze snem, 211 (91%) zgłaszało trudności ze snem, a 122 (52%) cierpiało na koszmary senne.

Schizofrenia

Poziom zaburzeń snu jest wysoki u pacjentów chorych na schizofrenię. W badaniu obejmującym 1800 pacjentów z tą diagnozą zarejestrowano 906 pacjentów cierpiących na bezsenność. Wysoki wskaźnik bezsenności stwierdzono u pacjentów cierpiących na paranoję, urojenia i halucynacje lub jedno i drugie. Pacjenci chorzy na schizofrenię często zgłaszają problemy z zasypianiem, nadmierne spanie i koszmary senne.

Zapobieganie bezsenności

Nie ma nic skomplikowanego w zapobieganiu bezsenności. Muszą zostać spełnione następujące warunki:

1) utrzymywać higienę snu: tryb, czas trwania, ciche, ciemne i chłodne pomieszczenie, stały czas zasypiania i budzenia się;

2) brak aktywności fizycznej i unikanie kofeiny i innych używek przynajmniej na dwie godziny przed snem;
3) poranne ćwiczenia.

Jeżeli działania zapobiegawcze nie przynoszą rezultatów, należy udać się do lekarza w celu wykonania badań i ewentualnego przepisania leku wspomagającego. Może to być somnolog, neurolog, psychiatra.

Zdjęcie: freepik.com

O tym, jak odróżnić „zdrową” drażliwość od objawu choroby psychicznej pisaliśmy już wcześniej.