Powszechnie uprawiane pelargonie lub pelargonie można na balkonie uzupełnić mniej znanymi gatunkami, które na pierwszy rzut oka może nie olśniewają urodą, ale mają inne ciekawe właściwości. Niektóre pelargonie mają ostry zapach. Jeden pachnie cytrynami, drugi jabłkami, a trzeci przypomina miętę lub róże.
Rodzaj pelargonii, który zwykle nazywamy pelargoniami, obejmuje około 300 gatunków roślin, z których zdecydowana większość pochodzi z południowych części Afryki. Na naszych balkonach jednak najczęściej uprawiamy jedynie klasyczną pelargonię pasiastą (Pelargonium zonale), pelargonię tarczową zwisającą (Pelargonium peltatum) lub być może najpiękniejszą z pelargonii, pelargonię angielską (Pelargonium grandiflorum), która jednak wymaga najwyższej pielęgnacji i zwykle uprawiana jest tylko jako roślina krótkotrwała, jednoroczna, choć oczywiście należy do bylin.
Jednak wśród pelargonii są też gatunki, które nie mogą pochwalić się pięknem kwiatów, które z reguły są raczej skromne zarówno pod względem koloru, jak i liczby pojedynczych kwiatów. Jednak te pelargonie mają inne właściwości, które sprawiają, że warto je uprawiać. Z ich liści wydzielają się ciekawe substancje aromatyczne. Niektóre pelargonie wykorzystuje się nawet do aromatyzowania potraw (Pelargonium chrupiące, Pelargonium tomentosum, Pelargonium odoratissimum).
Pelargonium odoratissimum (Pelargonium odoratissimum)
Na pierwszy rzut oka niepozorna odmiana pelargonii dorastająca do wysokości 30-100 cm. Ma delikatne liście i kwitnie przez całe lato białymi lub różowymi kwiatami z fioletowym środkiem.
Pochodzi z Republiki Południowej Afryki i wykorzystuje się go w przemyśle kosmetycznym i spożywczym, dodaje się go do zup, sałatek i galaretek lub wykorzystuje zawarte w roślinie olejki eteryczne. Liście rozgniecione w palcach pięknie pachną jabłkami i odrobiną cytryny lub mięty. Olejki geraniowe mają zdolność regeneracji komórek skóry i nadają się do leczenia problematycznej skóry, a nawet gojenia oparzeń. Są również częścią perfum, a ze względu na ich zdolność do odstraszania owadów, są częścią repelentów.
Pachnące pelargonie są również stosowane w medycynie. Herbata przygotowana z jej liści wspomaga odporność, działa antyseptycznie i tonizująco. Aromatyczny olejek o zapachu tego geranium stosowany jest w aromaterapii w celu osiągnięcia równowagi pomiędzy ciałem i umysłem, czyli zrównoważenia energii.
Pelargonia Różowa (Pelargonium Graveolens)
Kolejna z pachnących pelargonii dorasta do wysokości 130 cm i kwitnie różowymi kwiatami od wiosny do jesieni. Stosowane w przemyśle kosmetycznym liście po zmiażdżeniu wydzielają cięższy różany zapach ze słodko-korzenną nutą.
Ten rodzaj geranium ma działanie lecznicze, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, łagodzące i tonizujące na skórę, co pomaga leczyć i łagodzić. Stosowany jest przy leczeniu trądziku, drobnych oparzeń, reguluje wydzielanie sebum, harmonizuje skórę suchą i tłustą, zapobiega rozstępom. Pobudza wzrost włosów i skutecznie pomaga w walce z łupieżem. Pomaga zwalczać problemy związane z menopauzą, łagodzi uderzenia gorąca i bezsenność. Pobudza także układ limfatyczny.
Pelargonium bratek lub pelargonia pionowa (Pelargonium chrupiące)
Ten rodzaj geranium wytwarza gęsto ulistnione, wyprostowane, później zwisające łodygi. Kwitnie najczęściej kwiatami dwukolorowymi, przez całe lato. Roślina dorasta do wysokości 70 cm, liście są szorstkie i poskręcane, wielkość do 1,5 cm. Liście po roztarciu mają wyraźny cytrynowy zapach.